Önce “Stalking (Taciz Etme) nedir?” sorusundan başlayalım. Tam anlamıyla stalker’lık “Birisi hakkındaki bilgiye şahsın isteği dışında ve ona hissettirmeden ulaşmak, daha sonra da ona takıntılı bir hale gelip şahsı rahatsız etmektir.” yani kısacası sapıklık yapmanın kibarcasıdır.
Günümüzde -sosyal medya sağ olsun- bunu yapmak oldukça kolay oldu. Zaten adında da anlaşılacağı gibi Sosyal Taciz, internet ve sosyal medya kaynakları kullanılarak yapılan bir eylem ve dünya üzerinde çok kişinin canını yakmış bulunmakta. Durumu bir infografik ile açıklayayım:
Resim-1
Araştırmalara göre:
- Facebook hesaplarının %63’lük bir kısmı “herkese açık” olarak görüntülenebiliyor.
- Biri Google’a adınızı ve yanına Facebook kelimesini koyarsa profilinizi bulması büyük bir ihtimal.
- Gençlerin %55’i farkında olmadan yahut bilerek paylaşımlarını herkese açık yapıyor.
- Gençlerin %29’u diğer insanları küçük düşürecek fotoğraf yada durum güncellemeleri yapıyor.
- Gençlerin %29’u hiç tanımadıkları insanların arkadaşlık isteklerini onayladıkları için sosyal tacize uğramış durumda.
- Gençlerin %24’ünün internet üzerinde kendilerinin izni olmadan paylaşılmış içerikleri bulunmakta.
- Gençlerin 22%’si durum güncellemeleri ile arkadaşlarına hava atma yoluna gidiyor.
- Facebook kullanan gençlerin %83’ü eski sevgilisinin profilini düzenli olarak kontrol ediyor.
- Facebook kullanan gençlerin %74’ü eski sevgilisinin yeni sevgilisini inceliyor.
- Facebook kullanan gençlerin %70’i eski sevgilisinin profilini bir arkadaşının hesabından inceliyor.
- İngiltere’deki boşanmaların %20’si sosyal medya ve sosyal taciz olayları yüzünden gerçekleşiyor.
Resim-2
Yukarıda da görüldüğü gibi sosyal taciz oldukça büyük sorunlara yol açmakla kalmıyor, tamamen hayatımızda yer etmiş kriminal bir mesele. Bu nedenle de oldukça büyük önem ve dikkat arz ediyor. Sosyal ağların istatistiklerini de es geçmemek gerek. Yapılan araştırmalara göre sosyal taciz sorunun en çok görüldüğü sosyal ağlar:
- Facebook 16
- Twitter – 3%
- YouTube 1.5%
Olarak sıralanmakta. Diğer bir açıdan düşünüldüğünde bir sosyal platform hakkımızda ne kadar bilgi barındırıyor ise bizim için o kadar tehlikeli. Çünkü bu yollarla “tacizci” olarak adlandırdığımız kişiler ihtiyaçları olan bütün bilgilere bir kaç tık ile erişebiliyorlar. Olmaz demeyin, bir tacizci Facebook üzerinden hangi firmada çalıştığınızı öğrenip size isimsiz mektup yahut gönderilerde bulunabilirler.
Nasıl Yapılır ?
Sosyal Taciz yöntemi ile birini takip etmek için bilgisayar bilgisi ve biraz sabır yeterli. İnternet aracılığıyla bir kişinin Facebook durum güncellemelerini, attığı tweetleri, yaptığı check-in’leri, Instagram fotoğrafları, Pinterest pin’leri gibi birçok şeyi takip etmek mümkün. Hemde karşıdakinin ruhu bile duymadan! Ayrıca bu şekilde elde edilen verilerle şahsı mercek altına almak ve yine internet üzerinden onu küçük düşürecek paylaşımlarda bulunarak şantaj yapmak muhtemel.
Örnek olarak:
Mesela bir sosyal tacizciyim ve öğle yemeğimi yemek için bir kafeye gittim. Yan masadaki kızıl saçlı kız ilgimi çekti ve hakkında biraz bilgi edinmek istiyorum. Öncelikle karşımdakine hissettirmeden masasında veya elinde bir akıllı telefon var mı diye kontrol ettim. Şanslıydım, kurbanımın bir akıllı telefonu vardı. Bende telefonumu elime aldım ve Foursquare uygulamasını açtım. kafede check-in yapıp yapmadığını öğrenmeye çalışıyorum, bu şekilde uygulama içerisinden Twitter hesabına, Facebook hesabına yahut her ikisine de erişebilirim. Ufak bir göz taraması yaptıktan sonra Foursquare hesabını buldum ve dolaylı olarak ona bağlı olan Facebook ve Twitter hesaplarına ulaştım. Eğer hesapları kilitli değil ise buradan sonra yapmam gereken tek şey onunla iletişime geçmek yahut gizlice onu takip etmek.
Resim-3
Nasılsa bir gün Instagram fotoğrafını Twitter yada Facebook üzerinden paylaşacak. Hatta bunu yapmama dahi gerek yok. Instagram hesabında kullandığı kullanıcı adının Twitter’daki ile aynı olması muhtemel. Bu şekilde onun fotoğraflarına da erişmiş oldum. Artık bu şekilde fotoğrafları dilediğim gibi takip edebilir, manipüle ederek paylaşabilir ve yeri geldiğinde kıza şantaj yapabilirim. Hatta kişi üzerinde ufak bir sosyal mühendislik hareketiyle bilgisayarına virüs bulaştırıp yazışmalarını okumam yahut kamera görüntülerine erişmem bile mümkün olabilir.
Bir de işin mobil ayağı var:
Resim-4
Günümüzde telefon numarasına ulaşmak sanıldığı kadar zor değil. Basit bir şekilde arkadaş çevreleri yada numara öğrenme servisleri kullanılarak bir kişinin numarası elde edilebilir. Eğer sadece numara biliniyorsa CIA uygulamasıyla hat sahibinin adı öğrenilebilir, rehberine kaydedip Whatsapp’tan profil fotoğrafını görebilir ve bu doğrultuda sosyal medya platformlarında biraz araştırmayla istediğin kişiyi bulabilirsin.
Daha doğrusu bu böyleydi. Zamanında bende yapmadım değil. Lakin son yapılan güncelleme sayesinde kişisel bilgiler biraz daha korunur hale geldi. En azından artık Whatsapp üzerinde -eğer karşı tarafın rehberinde de kayıtlı değilsen- profil fotoğrafı vb. bilgileri göremiyorsun ve profil fotoğrafı yokmuş gibi gözüküyor.
Nasıl Korunulur?
Bunun için sosyal medya hesaplarınızdaki gizlilik ayarlarını oldukça doğru yapmanız gerek.
Resim-5
- Facebook’ta herkesin size arkadaşlık isteği yollamasını yahut gönderilerinizi görmesini engelleyin,
- Instagram, Vine ve Twitter’da hesabınızı “kilitli hesap” moduna alın,
- Foursquare üzerinde de iletişim bilgilerinin gizleyin,
- E-mail hesabınızı ve telefon numaranızı başkalarına verirken dikkatli olmakta fayda var.
- Bir etkinliğe kayıt olduğunuzda yahut bir internet sitesine abone olduğunuzda da üyelik koşullarını ve gizlilik sözleşmelerini kontrol edin.
- Ayrıca gerekli olmadıkça gerçek doğum tarihinizi, memleketinizi, tam adınızı vb. Bilgilerinizi bilmediğiniz ve güvenmediğiniz yerler ile paylaşmayın.
- Güvenilmeyen uygulama ve oyunlardan uzak durun.
- Eviniz gibi sürekli gittiğiniz yerlerde yer bildirimi yapmayın,
- Mobil cihazlarınızdaki senkronizasyon ayarlarına dikkat edin,
- Gereksiz izinler isteyen uygulamaları kurmayın.
Son olarak CIA gibi uygulamalardan numaranızı kaldırmaları için talepte bulunabilir, kişisel hattınızı numara öğrenme servislerine ve gizli numaralara kapattırabilir ve son çare olarak gerektiği durumlarda savcılığa yahut Bilişim Suçları Büro Amirliği’ne başvurabilirsiniz.
Bu konuyla ilgili sorularınızı alt kısımda bulunan yorumlar alanını kullanarak sorabilirsiniz.
Referanslar
Normal bir insanın aklında kötülük varsa bile bu tarz şeyler gelmeyebilir. Akıllı telefonu olup olmadığını kontrol etmek, foursquare den facebook hesabına bağlanmak vs. Biz teknoloji insanlarına çok basit görünen bu tarz uygulamalar teknoloji ile ilgilenmeyen biri için çok zor. Bunu görmemiz gerek. Ortamda kötü niyetli biri varsa, teknolojiyle uğraşmasa bile sosyal olmasa da normal tacizde bulunabilir (laf atma vs.). Bu yazının normal diye tabir ettiğim teknoloji ile yakından ilgilenmeyen insanlara direkt olarak sosyal tacizi öğrettiğini düşünüyorum. Kötü niyetli insanlara bu şekilde public olarak yol gösterilmemeli.
Sosyal taciz nasil yapilir herkes öğrenmiş oldu. Resmen yol göstermişsin bro.
MSHOWTO bilgi paylaşır. Bilgiyi iyiye ya da kötüye kullanmak okura kalır.