Windows’un farklı lisans türlerini kim kullanabilir, kim kullanamaz? Öncelikle OEM ve perakende (diğer tabirleriyle Retail veya kutulu sürüm) lisans arasındaki farklara değinelim. Bu ikisi dışında birde SB (System Builder) lisansı var; ama ona değinmemize gerek kalmayacak; zira lisans türü bakımından OEM’den pek farklı değil. OEM için ne dersek onun için de geçerli olacak. OEM’in açılımı Original Equipment Manufacturer’dır. Türkçesi Orijinal Donanım Üreticisi; yani kullandığımız tüm bilgisayarların üreticileri diyebiliriz. Örn. Asus, HP, MSI, Casper, Samsung, Acer gibi. Bu sürüm temelde bu üreticilere hitap ediyor. OEM sürümün fiyatının diğer sürümlere göre düşük olmasının nedenleri üreticilerin sistem toplayıcısı/satıcısı olup ürettikleri sistemin maliyetini minimize etmek ve bu sistemlere doğrudan destek vermek durumunda olmalarıdır. Biz, yani son kullanıcılar bu tanıma uymamaktayız. OEM lisans kullanmak için bir sistem üreticisi/toplayıcısı olup topladığınız sistemi üçüncü bir şahsa/firmaya satmanız gerekiyor. Yani “Ben zaten sistemimi kendim topluyorum” demekle iş olmuyor, aynı zamanda bunu satmanız ve bunun için teknik destek sunmalısınız. OEM lisansı, System Builder (sistem toplayıcısı) lisansıyla bu konuda özdeştir. İşletim sistemine teknik destek vermek Microsoft’un değil, OEM firmasının yükümlülüğüdür.
Gelelim perakende sürüme: İşte bu sürüm son kullanıcıya hitap eden sürümdür. BT mağazalarına gittiğinizde raflarda kutulu olarak gördüğünüz sürüm budur. Donanım üretme, toplama ve satma gibi maliyetleriniz olmadığı için bu sürümlerin fiyatı görece yüksektir. Windows 7’yi ele alalım: Windows 7’nin perakende sürümü hem 32- hem de 64-bit disklerle beraber gelir. Ama size bir lisans anahtarı verilir. Bu lisans anahtarı ile istediğiniz sürümü (32/64 bit) etkinleştirebilirsiniz. Tabi sadece birini. Bu lisans anahtarını tek bir bilgisayarda kullanabilirsiniz. İki diskin size verilmesindeki amaç istediğinizi kurup 30 gün boyunca test edip en sonunda karar verdiğiniz mimariyi kurup etkinleştirmektir. Herkesin sandığının aksine 30 günlük deneme süresi sadece bu amaca hizmet etmektedir. Yani illegal bir kaynaktan indirdiğiniz Windows 7 Final sürümünü “Zaten 30 günlük denemesi var, ben onun için kullanıyorum” diyerek kullanmanız yasadışıdır. Keza Microsoft bu amaca hizmet eden Windows 7 Enterprise Final’in 120 günlük deneme sürümünü kendi sunucuları üzerinden sunuyor.
Herkesin kafasındaki genel bir soruyu da aradan çıkaralım: Bir sistem toplasam ve yanında OEM sürüm satın alsam, şartlara uymuş olur muyum? Sorunun cevabı: Artık hayır. Zira Windows Vista dahil şimdiye kadarki OEM sürümlerin lisans anlaşmasında yer alan “Bu sürümü kullanabilmeniz için bir sistem toplayıcısı olmanız gerekir” (tabi sözleşmede bu kadar yalın dille anlatılmıyor) paragrafı Windows 7 OEM lisans sözleşmesiyle değişti. Artık malum paragraf “Sistemi, tekrar satmak amacıyla toplamış olmalısınız” şeklinde değiştirildi. Aslında keşke eskisi gibi kalsaydı; ama korsan kullanımın bu denli yoğun olduğu bir dönemde kullanıcıların orijinal yazılım satın alma isteğini köreltme konusunda Microsoft’un üzerine yoktur.
Son olarak OEM sürüm ile perakende sürüm arasındaki can alıcı farklara değinelim:
1. OEM sürümde (yani yeni bir PC veya laptop aldığınızda yüklü gelen Windows’u kastediyoruz) Microsoft’tan Windows’la ilgili teknik destek alamazsınız. Teknik desteği OEM firma sağlamak zorundadır. Perakende sürümde Microsoft’un başını istediğiniz kadar ağartabilirsiniz. Boşuna o kadar parayı baymıyoruz, değil mi?
2. OEM lisansınızı başka bir PC’ye taşıyamazsınız, hangi sistemle beraber aldıysanız sadece onda kullanabilirsiniz. Perakende lisansı ise A bilgisayarından B bilgisayarına taşıyabilirsiniz. Sadece bir telefona bakar.
3. OEM sürümde mimari değişimi de yapamazsınız; yani laptop alırken üzerinde 32-bit Windows 7 lisansı varsa bunu 64-bit’te çeviremezsiniz. Perakende sürüm, yukarıda da belirttiğim gibi size iki mimariyi de sunar, deneme süresi verir, bu süre içinde istediğiniz mimariye karar verirsiniz ve sonra bunlardan birini etkinleştirirsiniz. Olur da etkinleştirdikten sonra mimari değişimi yapmak isterseniz yine bir telefonla bunu halletme şansınız var. Tabi üçüncü değişimi aklınızdan bile geçirmeyin.
Elimden geldiğince Windows lisans karmaşasını basitleştirmeye çalıştım. Umarım perakende sürüm ile OEM sürüm arasında kalan kişilere bir yardımı dokunur. Sorularınız varsa yorumlarda belirtmekten çekinmeyin
Kaynak: chip.com.tr
